Rozwój emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym.

Rozwój emocjonalny 2-3 latka:

- „ja sama”, „ja sam” – dziecko staje się coraz bardziej samodzielne, świadome siebie,

- niechętnie idzie na kompromis, walczy o swoje,

- zakazy rodzica powodują często wybuchy złości – to walka o swoją niezależność,

- „bunt dwulatka” – to kolejny, naturalny i potrzebny etap rozwoju malucha,

- dziecko charakteryzuje się buntem, małą elastycznością próbą dominacji, trudno mu czekać na swoją kolej, lubi rządzić wydawać polecenia,

- Rodzicu – jeśli to możliwe daj dziecku wybór, pozwól zdecydować, uprzedzaj co może się za chwilę stać, angażuj w czynności domowe.

Rozwój emocjonalny 3-latka:

- po burzliwym okresie u dziecka widać większy spokój, częściej się na coś godzi, zaczyna się dzielić z innymi, współpracować z rodzicami,

- lepsza sprawność fizyczna powoduje, iż lepiej radzi sobie z niektórymi czynnościami, które wywoływały złość,

- lepsze umiejętności komunikacyjne powodują lepsze wyrażanie swoich potrzeb, emocji i uczuć,

- widoczny jest spadek poczucia bezpieczeństwa, który przejawia się np. lękiem podczas zasypiania lub przed rozstaniem z rodzicem, dzieci mogą prosić w tym czasie o pomoc w czynnościach, które już opanowały, np. jedzenie, ubieranie się – ale jest to sposób na zapewnienie sobie bliskości z rodzicem i wzmocnieniem poczucia bezpieczeństwa,

- silna potrzeba rozładowania emocji za pomocą znanych sposobów: obgryzanie paznokci, ssanie kciuka, mruganie, gryzienie rękawa bluzki, drapanie się,

- wrażliwość na „zaśmianie się” – traktuje to jak śmianie się z niego, traci poczucie bezpieczeństwa.

Rozwój emocjonalny 4-latka:

- duża ruchliwość -biega, krzyczy, kopie, uderza, skacze,

- towarzyszy dużo złości, szybko wybucha, powoli wraca do równowagi,

- mogą pojawić się przekleństwa, wiele własnych tworów, jest szczery w wypowiedziach: „nie kocham cię, śmierdzisz, jesteś głupia” – takie komunikaty są reakcją na silne emocje, z którymi 4-latek nie radzi sobie,

- często stawia na swoim, nie zgadza się, odmawia, neguje to, co mówię inni, dyskutuje,

- lubi mieć swoje zasady, swój plan, reguły inne od tych akceptowalnych społecznie,

- źle znosi porażkę, obraża się, wpada w złość,

- lepiej koncentruje się nad wykonywanym zadaniu, częściej kończy rozpoczętą pracę.

Rozwój emocjonalny 5-latka:

- widoczne jest wyciszanie emocji, równowagę, spokój podczas rozmowy, większe skupienie na zabawie,

- dziecko zabiega o uwagę mamy, stara się ją zadowolić, sprawić jej radość,

- pod koniec 5 roku życia ponownie pojawia się kolejny okres nierównowagi, dziecko chce być kochane, mieć wszystko,

- ponownie nie uznaje sprzeciwu, dominuje, ma być tak jak ono chce,

- mogą występować trudności w podejmowaniu decyzji, dokonywaniu wyboru,

- ciężko znosi krytykę, reaguje nieprzyjemnymi emocjami,

- lubi być chwalony, jest ciekawy nowości, chłonie wiedzę.

Rozwój emocjonalny 6-latka:

- dzieci są mało odporne na porażkę i krytykę, mocno to przeżywa, a jednocześnie ma silną potrzebę rywalizacji,

- niechętnie dostosowuję się do kogoś,

- w tym wieku są skłonne do kłamstewek, aby tylko nie zostać winnym, i aby uniknąć kłopotów,

- motywację do dalszej pracy stanowią głownie pochwały dorosłych,

Zauważalna jest chwiejność emocjonalna – od śmiechu przejść do płaczu lub złości, słabo potrafią wyhamować emocje,

- w tym okresie pojawia się dużo lęków wywołanych przez:

* różne bodźce dźwiękowe – „co to było?”

*twory wyobraźni (duchy, czarownice, smoki)

*lęk przestrzeni i obawa przed zagubieniem się,

*lęk przed samotnością podczas zabawy w pokoju,

Na każdym etapie rozwoju dziecka można wyszczególnić zachowania charakterystyczne, które mogą, ale nie muszą wystąpić u Państwa dzieci. Każde dziecko rozwija się indywidualnie.

Zaburzenia związane z rozwojem emocjonalnym:

- agresja,

- pobudzenie, (nadpobudliwość),

- zahamowanie psychoruchowe (wycofanie, unikanie kontaktów z rówieśnikami),

- wycofanie emocjonalne (brak mimiki wyrażającej emocje, nie potrafią wykazywać emocji),

- reakcje na tle nerwowym (wymioty, kłopoty ze snem).

Bibliografia:

Czub M. (red.), Diagnoza funkcjonowania społeczno-emocjonalnego dziecka w wieku od 1,5 do 5,5 lat, Warszawa 2014.

Czub, M., Matejczuk, J., Rozwój społeczno-emocjonalny w pierwszych sześciu latach życia. Perspektywa jednostki, rodziny i społeczeństwa 2015

Daniel Goleman, Inteligencja emocjonalna, Poznań, 1997

Piaget, J., Inhelder, B., Psychologia dziecka, Warszawa

Strzelecka – Lemiech A., Rozwój emocjonalny dziecka, [w:] Doradca Nauczyciela Przedszkola, 11/2013.